1. Bắn cá biển sâu – En : Blue water spearfishing or Blue water hunting ; Fr : Chasse dans le grand blue.
Bắn cá ở biển sâu là một kỹ thuật lặn bắn cá đặc biệt trong môn thể thao lặn bắn cá. Bắn cá biển sâu thường được thực hiện ở các vùng biển xa bờ, nước khá sâu (thường hàng chục mét trở lên) có nhiều loại cá to. Để đến được vị trí lặn bắn cá thường phải có thuyền, tàu hoặc ca nô. Chú ý phân biệt một chút, người ta có các kiểu gọi để phân biệt cách di chuyển đến vị trí lặn bắn cá như :
Lặn bắn cá bằng chân nhái (En : by shore ; Fr : par palm) tức là vị trí bắn cá thường gần bờ, bạn có thể di chuyển đến vị trí lặn bắn cá bằng chân nhái.
Lặn bắn cá bằng kayak : bạn di chuyển đến vị trí lặn bắn cá bằng xuồng kayak, vị trí lặn bắn cá cũng thường là ven bờ hoặc có thể là một khu đá nổi không xa bờ lắm.
Lặn bắn cá bằng tầu (Fr : en bateau) : ở đây có hai sự phân biệt, lặn bắn cá bằng tầu bình thường, bạn di chuyển đến đến vị trí lặn bắn cá bằng tầu, vị trí này có thể gần hoặc xa bờ, có thể là ven những hòn đảo, đặc điểm của những vị trí này là đáy biển cũng không sâu lắm, bạn có thể lặn tới đáy và áp dụng các kỹ thuật lặn bắn cá bình thường. Lặn bắn cá ở biển sâu : thường thì bạn phải di chuyển đến vị trí lặn bắn cá bằng tầu, đặc điểm của các vị trí này thường là rất sâu (hàng chục mét trở lên) bạn thường không thể lặn xuống tới đáy được, bạn thường chỉ bắn cá ở khoảng 30m phía trên, các vị trí này thường là tương đối xa bờ, nơi có các dòng hải lưu lớn, các dòng di trú của cá, các bãi kiếm ăn của cá lớn.
2. Bộ đồ nghề cho bắn cá biển sâu.
Bộ đồ lặn : không cần quá dày vì thường bạn không ở dưới nước quá lâu, lặn vài hơi rồi lại phải leo lên tầu nghỉ, bạn phải hiểu là các cuộc lặn này thường kéo tới giới hạn lặn của bạn nên bạn sẽ mất sức rất nhanh, bạn phải có thời gian nghỉ giữa các lần lặn rất dài để hồi phục. Màu sắc của bộ đồ lặn thường chọn màu xanh nước biển hoặc màu nguỵ trang (Xem thêm bài Bộ đồ lặn)
Súng bắn cá : rất quan trọng, thường phải chọn súng cực mạnh, càng mạnh càng tốt, súng thường có độ dài từ 130cm đến 160cm (hình như ở Mỹ quy định súng bắn cá không được dài quá 150cm), có càng nhiều sợi dây cao su càng tốt, dây cao su càng to (càng mạnh) càng tốt, tóm lại cá càng to thì súng phải càng mạnh. Mũi tên thường phải có đường kính từ 8 mm trở lên, rất hạn chế dùng loại mũi tên có khấc cài dây cao su chìm để hạn chế rủi ro gẫy mũi tên. Mũi tên thường được mài cực kỳ cẩn thận để bảo đảm khả năng xuyên thủng. Mũi tên dùng cho bắn cá biển sâu thường dùng ở tầng nước trên không có vật cản (đá chẳng hạn), cơ hội bắn ra cũng không nhiều nên rất ít bị hỏng đầu mũi tên. Thường dùng loại mũi tên có hai lẫy cứng, có lò xo để bảo đảm lẫy sẽ mắc vào thịt của cá (vì cá to nên thường không xuyên thấu được qua người của cá), bình thường hai lẫy sẽ có một vòng nhựa nhỏ giữ cho hai lẫy không bung ra (làm giảm sức cản của nước, và không đổi hướng mũi tên). Đến khi xuyên vào cá vòng nhựa sẽ tự động bị đẩy ra, lẫy của mũi tên sẽ bung ra. Dây giữ mũi tên thường không gắn vào súng mà gắn vào một sợi dây, sợi dây này thường khá dài, đoạn đầu thường dài hơn độ sâu mà bạn có thể đạt tới vài mét, sau đó được nối với một hệ thống phao, có thể là 1 hay 2 hoặc nhiều phao nối tiếp nhau, bao nhiêu phao, phao loại bao nhiêu lít (phao thường được tính bằng lít, 1 lít = 1 dm3) , mỗi phao được nối với nhau bằng sợi dây dài bao nhiêu, tất cả phụ thuộc bạn định bắn loại cá gì, trọng lượng khoảng bao nhiêu. Phao thường có mầu nổi bật hoặc phản quang như mầu vàng, da cam, đỏ, thường dùng loại phao nhựa cứng rất chắc chắn (loại bơm hơi như phao báo hiệu khi bị cá kéo xuống rất dễ bị nổ). Chú ý : tôi xin giải thích thêm vì sao lại dùng một chùm phao chứ không phải dùng một phao to, đó là vì để cá luôn luôn bị mũi tên xiết chặt kéo lên phía trên. Ví dụ : cá bị trúng tên thường sẽ lặn sâu theo phản xạ, nếu bạn chỉ nối mũi tên với một sợi dây thật dài với một cái phao lớn thì cá sẽ lặn sâu cho tới khi hết dây mới kéo đến phao lớn. Ngược lại nếu có nhiều phao nhỏ, nó sẽ phải lần lượt kéo từng cái phao xuống, càng xuống sâu nó càng phải kéo nặng, nó sẽ lại càng bị đau hơn, khi nó di chuyển ngang ở sâu trong nước các phao cũng tạo ra lực cản lớn làm nó rất mệt và càng muốn đi xa hay xuống sâu càng mệt. Phao dùng màu nổi bật hoặc dùng màu phải quang (trường hợp phải tìm trong đêm) để có thể nhìn thấy phao từ xa vì nhiều khi bạn phải dùng tầu đuổi theo cho đến khi cá mệt. Sợi dây nối hai phao cũng có thể dùng là sợi dây cao su có lõi ny-lông, loại dây này có thể kéo dài gấp ba lần, lực đàn hồi cũng sẽ gây áp lực đến cho cá. Chiếc phao lớn cuối cùng bạn có thể treo thêm một khẩu súng dự phòng, chai nước uống thể thao, chút gì đó để nhấm nháp nếu bạn quyết định bám vào chiếc phao này để con cá lôi bạn theo. Nhưng nhiều người khuyên không nên vì nguy hiểm, máu con cá bị thương có thể thu hút và kích thích lũ cá mập (Xem thêm bài Súng bắn cá).
Chân nhái : bắn cá biển sâu thường bạn không phải bơi nhiều nhưng mỗi lần lặn thường khá sâu (trung bình thường khoảng 20m). Nước trong và cá lớn nên chúng rất tinh nên đòi hỏi khi lặn phải rất êm. Hơn nữa bắn cá biển sâu là trò chơi của dân quý tộc cho nên thực tế đều dùng chân nhái car-bon (tốt, nhẹ, hiệu quả và đắt tiền). Chân nhái tốt cũng giúp bạn đỡ tốn sức, tăng tốc nhanh hơn khi thoát khỏi : vòng dây kéo phao, phản ứng của con cá bị thương, sự truy đuổi của cá mập, áp sát để bồi thêm một phát (Xem thêm bài Chân nhái).
Thắt lưng chì : thắt lưng chì thường được tính cho độ sâu bạn thường lặn. Nhiều người thường thích mặc áo ghi-lê có nhét chì miếng lý do : coi như áo giáp, nếu bị cá mập cắn, cá bị thương lao ngược trở lại vào mình cũng đỡ hơn được một chút (Xem thêm bài Thắt lưng chì).
Dao : thường dài hơn, khoẻ hơn so với lặn bắn cá bình thường (lưỡi thường từ 250cm trở lên), hiển nhiên thôi cá to thì dao cũng phải to, lưỡi ngắn quá đâm vào chẳng có tác dụng gì. Tất cả các thứ khác không có yêu cầu gì đặc biệt. Không dùng phao báo hiệu (Xem thêm bài Dao lặn bắn cá).
3. Bắn cá biển sâu dùng trong trường hợp nào và cho những ai?
Bắn cá biển sâu thường được áp dụng ở những vùng biển sâu, nước trong, tầm nhìn xa, bởi vì đối với cá to bạn rất khó đến gần nó, nếu tầm nhìn dưới nước kém bạn rất khó phát hiện ra chúng. Hơn nữa bạn luôn luôn phải quan sát xung quanh vì cá to và cá mập thường xuất hiện cùng nhau. Trên thế giới có nhiều vùng biển thích hợp cho bắn cá biển sâu như : Mozambique, Costa rica, Porto rico, Australie, Nouvelle-zélande, Nam Phi, Polynésie, Floride,…. Tại các bờ biển hoang dã châu phi chắc cũng thích hợp nhưng vì các quốc gia châu phi đa số du lịch còn chưa phát triển nên ít ai nói tới.
Một lời khuyên nữa đối với lặn bắn cá biển sâu là : tìm hiểu rõ những quy định về vùng biển mình định lặn bắn cá như : cấm mang theo khí tài gì (dù bạn không sửu dụng cũng vẫn bị phạt), cấm bắn ở những khu vực nào (toạ độ), thời gian nào cấm bắn loại cá nào….. Bởi vì các tầu bắn cá biển sâu rất hay được cảnh sát biển quan tâm. Các loại cá thường bắn trong bắn cá biển sâu là : cá ngừ đại dương, cá tarpon (bạn có thể tham khảo : biển và người ), cá thu ngâng, cá cẩnque, cá sériole, v.v. Rất hay gặp cá heo nhưng đừng bắn nhé. Cá đuối cũng không được dân lặn bắn cá biển sâu thích thú vì : ít thách thức, ròng nó lên tầu rất khó.
Bắn cá biển sâu dành cho : dân lặn bắn cá có nhiều năm kinh nghiệm và đặc biệt là phải có tiền, cho dù bạn thuê tàu đánh cá bình thường, dù là 6,7 người thuê chung thì chi phí cũng không phải rẻ. Là bao nhiêu, không có giá chung nào cả, nhiều lúc thậm trí rất đắt. Bạn có thể tìm kiếm trên mạng, thấy có nơi (không phải ở việt nam) chào giá khoảng vài trăm usd/người/ngày đi lặn bắn cá nhưng không phải bắn cá biển sâu đâu nhé, chỉ là đi lặn bắn cá bình thường thôi, còn nếu đi bắn cá biển sâu thì khác hẳn. Các cuộc đi này thường do một số người khá giả tự tổ chức, hoặc do các câu lạc bộ lặn bắn cá tổ chức. Trước tiên là chiếc tầu, thường phải đủ lớn vì phải đi khá xa, tuy luật thường cấm thiết bị tìm cá cho môn thể thao này nhưng đại đa số các tầu đều trang bị GPS và máy tầm ngư (Xem thêm bài GPS và máy tầm ngư). GPS dùng để lưu thông trên biển và tìm được toạ độ có cá mà họ quen biết. Máy tầm ngư để tìm kiếm đàn cá và tình hình thực tế dưới nước. Nếu không được trang bị bị đầy đủ thì khó mà tìm được cá, tuy kiếm được cá nhưng lại gần được chúng cũng không phải dễ, họ thường mang theo hàng sọt cá ném xuống biển làm mồi dụ chúng tới gần (cá to thường rất tản mát). Thường cá bắn được ít hơn lượng cá ném xuống làm mồi là chuyện rất bình thường. Ngay cả chuyện cả chuyến đi không bắn được phát nào cũng không phải là khó gặp. Trên tầu thường có cả tời kéo cá, khi bắn được họ dùng tời kéo cá lên tầu (cá trên dưới 100kg lôi lên bằng tay cũng hơi khó).
Có một bài viết như sau : Một khẩu súng bắn cá biển sâu hàng đầu làm bằng gỗ tếch giá khoảng 1000$, Một hệ thống dây, phao dòng cá khoảng 650$, một bộ đồ lặn xịn khoảng 500$, một bộ chân nhái khoảng 400$, 150$ cho kính lặn và ống thở, 50$ cho thắt lưng chì và đó cũng chỉ là tối thiểu phải có. Tác giả của bài viết có triết lý rất hay ” họ không ở trong nước vì cá. Cá ngừ rẻ hơn tại một nhà hàng năm sao, đã được làm sạch và nấu chín. Nhưng có gì vui trong đó?”
Đi bắn cá thường đi một nhóm (không tính người lái tầu) không bao giờ lặn bắn cá một mình trong lặn bắn cá biển sâu cả. Người này lặn thì người kia canh chừng cá mập hoặc chuẩn bị cứu hộ nếu người kia bị cá tấn công hoặc bị sợi dây giữ mũi tên quấn phải, hoặc bị ngất do lặn quá sức. Nếu vùng biển có nhiều cá mập nguy hiểm đôi khi còn phải mang theo mũi lao dài để đuổi những con cá mập đến gần mình (Xem thêm bài Những nguy hiểm thường gặp trong môn thể thao lặn bắn cá). Người lặn bắn cá biển sâu thường phải là những người có rất nhiều kinh nghiệm lặn bắn cá, phải đạt được độ sâu tối thiểu 20m, thời gian lặn thường 4 phút trở lên, phải sử dụng súng thành thạo, bắn nhanh, chính xác (vào chỗ hiểm) và nhanh chóng cách xa sợi dây giữ mũi tên vì để nó quấn vào người rất nguy hiểm, có thể mất mạng hoặc cụt chân tay. Bạn hãy hình dung, một con cá khoảng 100kg bị thương điên cuồng kéo theo một sợi dây tử thần không biết nó có thể làm ra chuyện gì. Nếu bạn bị dây quấn hãy dùng dao cắt dây ngay lập tức, hoặc nếu đồng đội bị dây quấn thì cũng nên cắt ngay đừng do dự.
4. Áp dụng kỹ thuật bắn cá biển sâu như thế nào?
Bắn cá biển sâu như thế nào ? Không có một kỹ thuật nào đặc biệt cả, nhưng đòi hỏi tất cả các kỹ thuật đều phải thành thục. Nhất là kỹ thuật lặn và bơi trong nước, mắt phải tinh một chút vì ở một độ sâu nhất định rất khó phân biệt được con cá mình định bắn là cá gì (có phải cá mập hay không). Nếu gặp con cá quá to thì cũng đừng bắn, nếu không đủ gần cũng đừng nên bắn tránh trường hợp gãi ngứa cho nó. Vì cá to nên bắn ít khi mà trượt nhưng mỗi loài cá đều có vị trí yếu nhược, nếu bạn bắn trúng cá sẽ mau kiệt sức hơn, nếu bạn chỉ bắn vào phần đuôi của nó thì bạn sẽ rất mệt. Tìm vị trí lặn bắn cá cũng rất khó, ngoài tận dụng kinh nghiệm do những người địa phương dẫn đường, bạn còn cần dùng máy tầm ngư để kiểm soát xem tại thời điểm đó có cá hay không, nếu không có thì tốt nhất nên đổi địa điểm khác. Nếu thấy có rải rác (nhất là loại kiếm ăn theo đàn) thì dùng mồi dụ chúng tập trung lại. Nhiều người hiện nay thường chơi kiểu lai tạp, tìm những vị trí vừa có thể coi là bắn cá biển sâu vừa có thể áp dụng kỹ thuật bổ nhào (tức là vị trí không thực sự sâu lắm) có thể được nhiều cá hơn nhưng cá thường không to. Bắn được cá rồi sau đó lôi được nó lên tầu cũng là cả một vấn đề, bạn có thể bám vào chiếc phao cuối cùng để nó lôi bạn đi chu du, lúc nó mệt bạn có thể bồi thêm một phát nếu bạn có hai súng. Nếu nó thực sự mệt, thường là khi nó không bơi được nữa hoặc mất thăng bằng hãy tiến đến gần và sử dụng dao (nhớ là phải nắm được nó rồi mới sử dụng dao). Đại đa số là leo lên tầu rồi chạy theo nó, vừa an toàn lại vừa đỡ mệt. Đấy là những gì tôi nhặt nhạnh được trên internet, từ sách báo, tạp chí và những lời truyền miệng. Bản thân tôi chưa từng tham gia lặn bắn cá biển sâu nên chắc chắn bài viết này thiếu sót hoặc sai rất nhiều, mong tất cả các bạn đóng góp, hy vọng một ngày nào đó tôi có thể sửa lại nó cho tốt hơn.
Tham khảo: