Công dụng chính của thắt lưng chì (En: weight belt Fr: lestage) là giúp chúng ta có thể lặn được xuống. Nếu bạn mặc bộ đồ lặn (độ dày từ 3 mm trở lên) nếu không có thắt lưng chì thì bạn khó mà lặn xuống được. Với bộ đồ lặn dày hơn 5 mm trở lên nếu không có thắt lưng chì thì dù bạn bơi bằng chân nhái cũng vô tác dụng vì bạn bị nổi lên quá mức. Ngay cả khi bạn chỉ mặc một cái quần bơi thông thường thì khi lặn xuống muốn nằm im một chỗ, không có chỗ bám để thực hiện kỹ thuật phục kích cũng không được vì người sẽ tự động nổi lên.

Công dụng thứ 2 của thắt lưng chì là chỗ để buộc sợi dây kéo phao báo hiệu hoặc là để treo một số thứ khi cần thiết như : đèn pin, móc treo cá, súng bắn cá v.v.

Các loại thắt lưng chì

Thắt lưng chì thông dụng

Thắt lưng chì thông dụng

Có rất nhiều loại thắt lưng chì, loại thông dụng hay được dùng nhiều nhất là loại chỉ có 1 thắt lưng có khoá dễ cài, dễ mở, quan trọng là phải chắc chắn, càng ít thấm nước càng tốt. Thắt lưng chì có khi làm bằng da, bằng cao su hay sợi nylon. Làm bằng da chắc chắn, đẹp nhưng bị ngâm nước nhiều cũng rất mau hư và đắt tiền. Làm bằng cao su thì thắt rất chặt, các cục chì không bị chạy đi chạy lại khi ta thực hiện các động tác như chúi đầu, ngửa người, v.v. nhưng thắt lưng chì làm bằng cao su bó quá cũng làm giảm lượng không khí mà ta có thể hít vào, nó cũng bị hạn chế về thời gian sử dụng. Thắt lưng chì làm bằng sợi nylon có ưu điểm là rất rẻ, rất bền, rất chắc chắn ít khi bị đứt, tuy nhiên nó không có sự đàn hồi nên thắt không chặt, khi ta vận động các cục chì rất hay bị di chuyển. Nếu các bạn không cần đeo quá nhiều chì, ví dụ như nếu bạn mặc bộ đồ lặn 3 mm thì bạn chỉ cần khoảng 3 kg chì là được, bạn có thể dùng săm xe đạp hay xe máy thay thắt lưng cũng được nó khá ôm bụng và đàn hồi tốt.

Chì có thể tháo ra nhanh

Các cục chì được đúc theo hình dạng đặc biệt để có thể luồn sợi dây thắt lưng qua, chì có khi để mộc có khi được tráng một lớp nhựa bên ngoài cho đẹp và sạch. Các cục chì thường có trọng lượng 0,5 kg, 1 kg, 2 kg để mình dễ chọn lựa cho vừa với trọng lượng của cơ thể mình. Có những cục chì có một cái móc cài có thể dễ dàng cài vào hoặc tháo ra thường để nối với sợi dây kéo phao báo hiệu, để khi cần chui vào hang đá hay đám rong biển có nguy cơ bị mắc dây ta có thể dễ dàng tháo ra, sau đó lại đeo lại thắt lưng. Cũng có những cục chì được thiết kế sẵn vị trí để mắc dây treo cá. Còn có những miếng chêm cài vào giữa các cục chì để cố định chúng.

Miếng cố định chì

Ưu điểm của loại thắt lưng chì này là : rất tiện lợi tháo ra, đeo vào, dễ làm vệ sinh và quan trọng nhất là rẻ nhất. Chính vì vậy mà đa số dân lặn bắn cá thường dùng loại này.

Nhược điểm của nó là : tất cả sức nặng của thắt lưng chì tập chung vào thắt lưng, khi bơi chân nhái lộ trên mặt nước gây nên tiếng động làm cá chú ý. Khi nằm phục kích thì bụng dán xuống đất nhưng đầu và chân lại vểnh lên, tư thế không được thoải mái và cũng dễ làm lộ mục tiêu. Một nhược điểm nữa là khi làm động tác chúi đầu thắt lưng chì có khi bị tụt lên ngực do quá nặng ( khoảng 11 kg cho người nặng 65 kg mặc bộ đồ lặn dày 7 mm). Nếu bạn thắt chặt quá sẽ ảnh hưởng tới việc hít vào thật sâu. Để hạn chế nhược điểm này ta có thể thay thế một số chì trên thắt lưng chì bằng chì đeo ở cổ chân.

Dây đeo chì

Dây đeo chì

Còn có nhiều loại thắt lưng chì khác như trong hình, sức nặng được phân bố đều hơn cho toàn thân, khi đeo vào dùng đúng là thoải mái hơn nhiều. Nhưng nó cũng có nhược điểm là tháo ra và đeo vào khó hơn loại thông thường, khi mắc kẹt dưới sâu đôi khi phải tháo thắt lưng chì khẩn cấp để nổi lên thì chậm hơn loại thông thường, nhiều khi mạng sống của người ta được quyết định bởi vài giây chậm hơn này.

Áo ghi-le đeo chì

Áo ghile đeo chì

Cũng có loại thắt lưng chì không có có thắt lưng mà thiết kế như một cái áo ghi-lê có những túi nhỏ có thể đút các túi chì vụn hoặc các tấm chì hay lá chì dẹt, loại này cũng có ưu điểm là phân bố sức nặng tương đối đều, còn có tác dụng tăng cường giữ ấm cho cơ thể, cũng tăng cường thêm bảo vệ cho cơ thể như là ta mặc thêm một cái áo giáp vậy. Trong những ca tai nạn như bị cá mập cắn, bị lạc đạn từ súng bắn cá hoặc bị va vào đá ngầm, cái áo giáp này rất có tác dụng. Nhược điểm của nó là mang được ít chì hơn các loại khác, vì nhét nhiều chì quá rất chóng rách, thường thì phải đeo thêm một cái thắt lưng chì thông thường nữa, nó cũng có nhược điểm nữa là tháo ra mặc vào chậm và khó làm vệ sinh, nó cũng chóng hư và đắt tiền.

Thắt lưng chì có túi

Thắt lưng chì có túi

Còn có loại thắt lưng chì có túi, chì không xỏ vào thắt lưng mà cho vào túi. Ưu điểm của nó là thêm, bớt chì rất dễ, rất tiện lợi cho khi đi du lịch bằng máy bay khi đó thường bạn không mang theo chì được, bạn có thể nhét bất cứ vật nặng gì mà bạn kiếm được vào túi để thay thế cho chì. Nhược điểm của nó là tạo ra lực cản của nước lớn hơn các loại khác, làm vệ sinh cũng khó hơn vì cát và nước mặn hay đọng trong túi.

Lựa chọn thắt lưng chì

Ở phần này tôi không có khuyến cáo các bạn nên lựa chọn loại thắt lưng chì nào, tất cả tuỳ thuộc vào túi tiền mà các bạn lựa chọn sao cho hợp ý. Tôi chỉ có một chút tư vấn về tính trọng lượng chì sao cho phù hợp với trọng lượng cơ thể bạn, độ dày của bộ đồ lặn, độ sâu bạn định lặn và kỹ thuật lặn bắn cá bạn định áp dụng. Có một nguyên tắc tương đối cơ bản là khi bạn đeo thắt lưng chì và hít đầy hơi, lúc nằm im nổi trên mặt nước thì không được chìm (ống thở phải nhô lên khỏi mặt nước), lúc nằm im ở dưới đáy thì không được nổi, tức là lúc đó trọng lượng riêng của cơ thể xấp xỉ với trọng lượng riêng của nước, bạn có thể đẩy không khí trong phổi ra để có thể từ từ chìm xuống. Ở đây bạn phải lưu ý một chút, môn thể thao lặn bắn cá hơi khác một chút với môn lặn có khí tài (bình thở ôxy hoặc máy thổi hơi) thường dùng chì hơi nặng hơn một chút.

Kiểm tra trọng lượng thắt lưng chì

Tôi cũng có một số con số sau đây để các bạn dựa vào đó để có lựa chọn :

Bảng tính trọng lượng chì:

Cân nặng kg Với bộ đồ lặn loại dày 5mm/7mm
Độ sâu 0 – 7 m Độ sâu 7 – 15 m Độ sâu hơn 15 m
50 6/7 kg 4/5 kg 3/4 kg
55 6/7 kg 4/6 kg 3/4 kg
60 6/8 kg 5/6 kg 3/5 kg
65 7/8 kg 5/7 kg 4/5 kg
70 7/9 kg 6/7 kg 4/6 kg
75 8/9 kg 6/8 kg 5/6 kg
80 8/10 kg 6/8 kg 5/7 kg
85 8/10 kg 7/9 kg 5/7 kg

Tuy nhiên con số này không hoàn toàn chính xác, do bộ đồ lặn có chất liệu khác nhau nên có sức nổi cũng khác nhau, trọng lượng riêng của mỗi người cũng khác nhau vì vậy cách tốt nhất vẫn là phải hiệu chỉnh theo thực tế. Với mỗi kỹ thuật lặn bắn cá khác nhau thì độ hiệu chỉnh cũng khác nhau.

Về sử dụng và bảo quản : rửa lại bằng nước ngọt sau khi lặn, không nên phơi nắng quá lâu, thắt lưng có vết rách thì nên thay ngay.

13-12-2019 / Phi / 3175 lượt xem /