Giới thiệu về độ phơi sáng của máy ảnh

Hiện nay với sự tiến bộ của kỹ thuật số, các máy ảnh đã trở nên thông minh hơn bao giờ hết. Có vô số cài đặt độ phơi sáng được cung cấp trong các máy ảnh kỹ thuật số từ cài đặt độ phơi sáng để chụp pháo hoa, thể thao cho đến chụp chân dung trong đêm. Tuy nhiên số lượng cài đặt quá nhiều dẫn đến dễ dàng nhầm lẫn, khó sử dụng và bạn có thể bỏ qua một ưu thế nào đó thích hợp với mục đích của bạn. Đặc biệt là các cài đặt và ứng dụng của nó khi chụp ảnh dưới nước. Trong bài này, chúng tôi giới thiệu về một số cái đặt thông dụng nhất và ứng dụng của nó khi chụp ảnh dưới nước.

Chế độ phơi sáng và chế độ chụp

Xuất phát từ các thuật ngữ đôi khi dẫn tới sự nhầm lẫn. Một số nhà sản xuất sử dụng thuật ngữ “shooting modes – chế độ chụp”, số khác các nhà sản xuất sử dụng thuật ngữ “exposure modes – chế độ phơi sáng”, sự khác nhau của các thuật ngữ này là gì?

Chế độ phơi sáng đề cập đến cài đặt ba thông số liên quan tới độ phơi sáng là: khẩu độ ống kính, tốc độ cửa chập và độ nhạy cảm biến. Xem thêm bài: Chụp ảnh dưới nước. Thường có 4 cài đặt trên các máy ảnh cho các chế độ phơi sáng khác nhau: tự động hoàn toàn (auto); chương trình được lập trình sẵn (P); ưu tiên tốc độ cửa chập (S hoặc Tv); ưu tiên khẩu độ ống kính (A hoặc Av) và chế độ hoàn toàn thủ công (M).

Chế độ chụp là thuật ngữ chỉ ra một giới hạn rộng hơn bao gồm cả các cài đặt về độ phơi sáng ở trong đó. Điều này là do một số chế độ chụp sẽ tự động làm thay đổi các cài đặt khác ngoài độ phơi sáng, ví dụ có các chế độ chụp như: chụp liên tục, chụp tự động cân bằng trắng. Thường thì mỗi máy ảnh mới ra thường có thêm một chế độ chụp riêng được coi như một điểm cộng của nó.

Cài đặt độ phơi sáng để chụp ảnh dưới nước

Cài đặt chế độ phơi sáng sẽ cho phép tạo ra được giới hạn quyền kiểm soát các thông số ảnh hưởng đến độ phơi sáng của người sử dụng máy và sự tự động điểu chỉnh phần còn lại của máy ảnh. Ví dụ: ở chế độ thủ công người chụp có thể kiểm soát tất cả các thông số ảnh hưởng đến độ phơi sáng. Ở chế độ ưu tiên tốc độ ống kính (S hoặc Tv) người sử dụng máy đặt tốc độ cửa chập và máy ảnh tự động điều chỉnh khẩu độ ống kính để tạo ra độ phơi sáng thích hợp.

Bảng sau tóm tắt quyền kiểm soát các thông số ảnh hưởng đến độ phơi sáng của các cài đặt:

Cài đặt	Cảm biến	Khẩu độ	Tốc độ	Đèn flash
AUTO	Máy ảnh	Máy ảnh	Máy ảnh	Máy ảnh
P	Người dùng	Máy ảnh	Máy ảnh	Máy ảnh
S/Tv	Người dùng	Máy ảnh	Người dùng	Máy ảnh
A/Av	Người dùng	Người dùng	Máy ảnh	Máy ảnh
M	Người dùng	Người dùng	Người dùng	Máy ảnh

Cài đặt ở chế độ hoàn toàn tự động AUTO

Ở chế độ này máy ảnh hầu như tự động điều chỉnh tất cả các thông số ảnh hưởng đến độ phơi sáng, người sử dụng chỉ cần đưa máy ảnh lên bấm là xong. Cài đặt này thích hợp với các bạn lần đầu sử dụng máy ảnh, lần đầu sử dụng một máy ảnh mà bạn không quen thuộc và bạn chưa có thời gian làm quen, sử dụng dưới nước với mục đích ghi lại những khoảng khắc khó quên như khi đang lặn bắn cá chẳng hạn. Với cài đặt này bạn có thể nhanh chóng bấm máy mà không phải điều chỉnh gì cả, bạn sẽ có những bức ảnh không đến nỗi tệ trong các cuộc thám hiểm dưới nước của bạn.

Cài đặt ở chế độ chương trình lập sẵn P

Cài đặt P còn được gọi là cài đặt tự động thông minh, ở chế độ cài đặt này máy ảnh tự động kiểm soát tốc độ cửa chập và khẩu độ ống kính. Người dùng được kiểm soát các thông số ít thiết yếu hơn như độ nhạy cảm biến ISO, không gian màu và tự động lấy nét.

Nếu bạn đang chụp ở cài đặt AUTO bạn có thể chuyển sang cài đặt này vì ở cài đặt này ít nhất bạn có thể điều chỉnh được độ nhạy cảm biến ISO để hạn chế tối đa các nhiễu kỹ thuật số, những thứ mà máy ảnh không thể nhận biết được nhưng bạn thì có thể. Ví dụ một vấn đề rất quan trọng khi chụp dưới nước là ảnh hưởng của các hạt huyền phù. Vì vậy hãy lựa chọn ISO tốt nhất và phần còn lại để cho máy ảnh.

Hầu hết các máy ảnh mới có tính năng chuyển đổi chương trình. Trong cài đặt này, máy ảnh vẫn tự động khớp nối giữa tốc độ và khẩu độ nhưng người sử dụng vẫn có thể thay đổi một trong hai thông số này, máy ảnh sẽ tự động thay đổi thông số khác cho phù hợp.Ví dụ: máy ảnh đang phơi sáng ở tốc độ 1/125 giây và khẩu độ ống kính là f/6,3 đối tượng hơi mờ một chút, bạn có thể tăng tốc độ lên 1/250 giây máy ảnh sẽ bù sáng bằng khẩu độ mở lớn hơn f/4,5.

Trong cài đặt P, bạn vẫn có thể kết hợp với một số cài đặt khác để có được kết quả tốt hơn. Ví dụ như:

Cài đặt P kết hợp với cài đặt luôn bật flash (flash forcé hay fill flash) để chụp macro vì đôi khi máy ảnh sẽ tự động tắt flash nếu để cài đặt flash auto.

Cài đặt P kết hợp với thực hiện cân bằng trắng để lấy lại các màu ấm ở các độ sâu khác nhau.

Cài đặt P với tắt đèn flash để chụp một một cảnh lớn và muốn giữ được màu sắc tự nhiên. Xin giải thích thêm: do tính chất hấp thu ánh sáng của nước nếu dùng flash chụp ảnh rộng có thể gây ra những vết loang lổ mất tự nhiên.

Cài đặt ở chế độ ưu tiên tốc độ

Trong cài đặt ưu tiên tốc độ (tốc độ của màn chập) người sử dụng quyết định tốc độ của của màn chập và máy ảnh sẽ tự động lựa chọn khẩu độ ống kính phù hợp. Trong các máy Nikon, Olympus, Sony cài đặt này thường được đánh dấu là “S” còn trong các máy Canon nó được đánh dấu là “Tv”.

Do sự thay đổi khẩu độ ống kính mà không có sự kiểm soát của người sử dụng nên các bức ảnh chụp với flash sẽ bị thiếu đi độ sâu trường ảnh, lý do vì ánh sáng truyền đến cảm biến của máy ảnh không đủ. Vì vậy cài đặt ưu tiên tốc độ thường không được sử dụng trong chụp ảnh dưới nước. Tuy nhiên, nó rất hữu ích khi chụp các đối tượng chuyển động nhanh dưới ánh sáng tự nhiên. Ví dụ, giả sử bạn đang bơi trên mặt nước với những chú cá heo. Bạn sử dụng tốc độ cửa chập nhanh để đóng băng chuyển động của các chú cá heo. Bạn đặt tốc độ cửa chập là 1/1000 giây, khẩu độ ống kính sẽ được máy ảnh tự động điều chỉnh để có độ phơi sáng thích hợp nếu điều kiện ánh sáng thay đổi ví dụ như có một đám mây bay qua.

Cài đặt này thực sự thích hợp cho lặn bắn cá, khi mà các bức ảnh đa phần ở sát mặt nước với ánh sáng tự nhiên và phải chụp nhanh, các đối tượng cũng đa phần là đang chuyển động.

Cài đặt ở chế độ ưu tiên khẩu độ

Trong chế độ ưu tiên khẩu độ, người dùng lựa chọn khẩu độ ống kính, máy ảnh sẽ tự động lựa chọn tốc độ cửa chập để có được độ phơi sáng tốt nhất. Cài đặt ưu tiên khẩu độ được biểu thị bằng ký hiệu A hoặc Av trên nút xoay hoặc trên màn hình kỹ thuật số tuỳ theo từng máy.

Chụp ở cài đặt ưu tiên khẩu độ ống kính là một lựa chọn thay thế phổ biến cho chụp ở cài đặt thủ công hoàn toàn, đặc biệt khi khi chụp các đối tượng với góc rộng như đàn cá, cảnh biển và động vật lớn. Lý do là: Thứ nhất, nó cho phép chọn khẩu độ ống kính mong muốn, điều này quyết định độ sâu của trường ảnh. Thứ hai, nó không ảnh hưởng đến độ phơi sáng tiền cảnh đến từ đèn flash vì việc thay đổi tốc độ cửa chập không làm thay đổi lượng ánh sáng đến cảm biến (tốc độ cửa chập đã được máy ảnh điều chỉnh thích hợp). Điều đó có nghĩa là bạn có thể tập trung vào góc chụp và bố cục trong khi máy ảnh sẽ thay bạn điều chỉnh tốc độ của cửa chập để phù hợp với điều kiện ánh sáng thay đổi.

Thông thường cài đặt ưu tiên khẩu độ có thể được sử dụng để chụp ảnh nền mờ bằng cách lựa chọn giá trị khẩu độ thấp (f/ từ 4 đến 8), máy sẽ tự động lựa chọn tốc độ cửa chập nhanh.

Cài đặt ưu tiên khẩu độ cho phần dưới để chụp các bức ảnh hai phần (phần trên và dưới mặt nước). Đối với nhữntg hình ảnh như vậy, bạn phải chọn ống kính có khẩu độ cao (f/ từ 11 đến 16) để đảm bảo phần trên và phần dưới đều được lấy nét.

Cài đặt ở chế độ thủ công

Chế độ thủ công có ký hiệu M trên các núm xoay hoặc trên màn hình hiển thị của máy ảnh, cài đặt ở chế độ này người sử dụng phải điều chỉnh tất cả các yếu tố ảnh hưởng đế độ phơi sáng như tốc độ cửa chập, khẩu độ ống kính, độ nhạy của cảm biến. Đây là môi trường phong phú cho các nhiếp ảnh gia thoả sức sáng tạo. Khi sử dụng đèn flash để chiếu sáng tiền cảnh của chủ thể, tốc độ của chập nhanh và ống kính khép kín có thể tạo ra nền đen vào ban ngày. Hoặc bạn có thể tạo ra khẩu độ nông để tạo ra độ mờ trong nên ảnh macro.

Không giống với các cài đặt khác mà trong các cài đặt này máy ảnh thực hiện một phần công việc điều chỉnh. Trong cài đặt thủ công bạn phải xác định tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến độ phơi sáng. Bạn phải sử dụng đồng hồ đo ánh sáng tích hợp của máy để xác định sự kết hợp thích hợp giữa tốc độ, khẩu độ và độ nhạy cảm biến.. Vì lý do này nó có thể rất rắc rối và mất thời gian đối với những người mới bắt đầu.

Tuy nhiên, điều mà bạn sẽ nhanh chong học được từ việc sử dụng các cài đặt “bán tự động” được liệt kê trên là nó tiên lợi nhưng sẽ hạn chế sự sáng tạo của bạn. Cân bằng ánh sáng xung quanh và flash của bạn cho một ảnh góc rộng có bố cục phức tạp không phải là một việc dễ dàng và có một số thứ mà thuật toán máy ảnh của bạn không xử lý được. Ngoài ra nếu bạn muốn thực hiện các hiệu ứng ánh sáng phức tạp như nền đen, đèn nền, smoonling, chuyển động mờ,.. thì bạn phải thông qua cài đặt thủ công.

Lời kết

Kỹ thuật số đã đưa các chức năng tự động trên máy ảnh đi những bước dài, nhưng những chức năng tự động này không có xu hướng hoạt động tốt dưới nước. Toàn quyền điều chỉnh các thông số là chìa khoá để có độ phơi sáng tốt nhất. Mặc dù cài đặt ở chế độ thủ công là công cụ dành cho các nhiếp ảnh gia có kinh nghiệm, nhưng điều quan trọng là bạn phải hiểu các trường hợp mà các cái đặt ưu tiên có thể hữu ích. Nếu bạn không quá quan tâm đến chất lượng của bức ảnh thì cài đặt P được lựa chọn tốt hơn là cài đặt hoàn toàn tự động.

Dịch từ nguồn: http://www.divephotoguide.com/underwater-photography-techniques/article/camera-exposure-modes-underwater-photography/